Krztusiec (koklusz) to zakaźna choroba układu oddechowego wywołana przez bakterie Bordetella pertussis. Choroba rozwija się w trzech głównych fazach, trwających łącznie od 7 do 16 tygodni. Najbardziej charakterystycznym objawem są intensywne napady kaszlu, często kończące się wymiotami.
Początkowo krztusiec może przypominać zwykłe przeziębienie. To bardzo mylące. Największe zagrożenie stanowi dla niemowląt i małych dzieci. U nich choroba może prowadzić do poważnych powikłań, w tym bezdechów i uszkodzenia mózgu. Dorośli zwykle przechodzą krztusiec łagodniej, ale mogą zarażać innych.
Kluczowe informacje:- Choroba trwa od 7 do 16 tygodni
- Przebiega w trzech fazach: nieżytowej, kaszlu i rekonwalescencji
- Największa zakaźność występuje w pierwszej fazie
- Charakterystyczny kaszel przypomina "pianie koguta"
- Najgroźniejsza jest dla niemowląt i małych dzieci
- Może prowadzić do poważnych powikłań, w tym zapalenia płuc
- Wymaga natychmiastowej konsultacji lekarskiej
- U dorosłych objawy są zwykle łagodniejsze
Czym jest krztusiec? Definicja choroby
Krztusiec, nazywany również kokluszem, to groźna choroba zakaźna układu oddechowego. Wywołują ją bakterie Bordetella pertussis, które atakują drogi oddechowe i powodują charakterystyczne napady kaszlu.
Choroba szerzy się drogą kropelkową. Jest szczególnie niebezpieczna ze względu na wysoką zakaźność w początkowej fazie, kiedy objawy krztuśca przypominają zwykłe przeziębienie.
Jak rozwija się krztusiec? Poznaj 3 fazy choroby
Krztusiec symptomy rozwijają się stopniowo w trzech charakterystycznych fazach. Każda faza ma własną specyfikę i czas trwania.
| Nazwa fazy | Czas trwania | Charakterystyczne objawy |
| Nieżytowa | 1-2 tygodnie | Katar, gorączka, łagodny kaszel |
| Napadowa | 4-6 tygodni | Napady kaszlu z "pianiem koguta", wymioty |
| Zdrowienia | 2-8 tygodni | Stopniowe ustępowanie kaszlu |
Czytaj więcej: Najważniejsze objawy raka płuc: pierwsze niepokojące sygnały choroby
Charakterystyczne objawy krztuśca w fazie początkowej
Początkowe objawy krztuśca łatwo pomylić z przeziębieniem. Choroba zaczyna się od kataru i lekkiego kaszlu, który stopniowo się nasila.
Krztusiec jak rozpoznać w fazie początkowej? Zwróć uwagę na uporczywy kaszel, który nasila się w nocy. Może mu towarzyszyć podwyższona temperatura i ogólne osłabienie.
- Wodnisty katar
- Łagodny kaszel, nasilający się nocą
- Niewyśoka gorączka
- Zmęczenie i osłabienie
- Kichanie i łzawienie oczu
Jak odróżnić krztusiec od przeziębienia?
Główną różnicą jest narastający charakter objawów krztuśca. Kaszel stopniowo się nasila, zamiast ustępować jak przy przeziębieniu.
W przypadku krztuśca temperatura rzadko przekracza 38°C. Przy przeziębieniu gorączka bywa wyższa i pojawia się szybciej.
Charakterystyczny dla krztuśca jest także nocny kaszel. Jest on znacznie intensywniejszy niż przy zwykłym przeziębieniu.
Wczesne rozpoznanie ma kluczowe znaczenie. Szybkie rozpoczęcie leczenia może złagodzić przebieg choroby i zapobiec powikłaniom.
Napady kaszlu - główny objaw krztuśca
Kaszel krztuścowy ma bardzo charakterystyczny przebieg. Występuje seriami po 5-10 kaszlnięć, po których następuje głośny, świszczący wdech przypominający "pianie koguta".
Napady mogą być tak intensywne, że prowadzą do wymiotów. Chory często sinieje z wysiłku i nie może złapać tchu podczas ataku kaszlu.
Po napadzie pojawia się gęsta, lepka wydzielina. Może też wystąpić krwawienie z nosa lub przekrwienie spojówek.
Ataki kaszlu pojawiają się średnio 15-20 razy na dobę. Najczęściej występują w nocy i nad ranem.
Dodatkowe objawy towarzyszące napadom
Napady krztuśca wyczerpują organizm. Chorzy często wymiotują i mają problemy z przyjmowaniem pokarmów.
Po atakach kaszlu mogą wystąpić omdlenia. Jest to spowodowane niedotlenieniem mózgu.
- Wymioty po napadach kaszlu
- Problemy z oddychaniem
- Sinienie twarzy
- Krwawienie z nosa
- Przekrwienie spojówek
- Bezdechy
Krztusiec u niemowląt i małych dzieci
Krztusiec u dzieci przebiega szczególnie ciężko. Niemowlęta mogą nie mieć siły na charakterystyczny świszczący wdech po napadzie kaszlu.
U najmłodszych często występują bezdechy. Mogą one prowadzić do niedotlenienia mózgu i drgawek.
Dzieci szybko się męczą i odmawiają jedzenia. Częste wymioty prowadzą do odwodnienia i utraty masy ciała.
Najgroźniejszym powikłaniem jest zapalenie płuc. Może ono wystąpić u 23% chorych niemowląt.
U dzieci poniżej 6 miesiąca życia często konieczna jest hospitalizacja. Wymaga tego ryzyko wystąpienia bezdechów.
Jak objawia się krztusiec u dorosłych?
Objawy krztuśca u dorosłych są zwykle łagodniejsze. Kaszel może być mniej charakterystyczny i nie zawsze kończy się świszczącym wdechem.
Dorośli rzadziej wymiotują po napadach kaszlu. Jednak sama choroba może trwać dłużej - nawet do 3 miesięcy.
Głównym problemem jest przewlekłe zmęczenie. Krztusiec może znacząco utrudniać codzienne funkcjonowanie i pracę.
Kiedy zgłosić się do lekarza?
Natychmiast skontaktuj się z lekarzem, jeśli kaszel krztuścowy występuje u niemowlęcia lub małego dziecka. Pojawienie się sinicy lub bezdechów wymaga pilnej interwencji.
U starszych dzieci i dorosłych wizyta jest konieczna przy napadowym kaszlu. Szczególnie gdy towarzyszy mu charakterystyczny świst przy wdechu.
Szybka diagnoza zwiększa skuteczność leczenia. Wcześnie wykryty krztusiec można skuteczniej leczyć antybiotykami. Zmniejsza to też ryzyko zarażenia innych osób.
Powikłania krztuśca
Krztusiec może prowadzić do poważnych komplikacji. Najczęstsze to zapalenie płuc, niedotlenienie mózgu i wyczerpanie organizmu.
Szczególnie niebezpieczne są powikłania neurologiczne. Mogą one wystąpić u niemowląt w wyniku przedłużających się bezdechów.
Choroba może też osłabić układ odpornościowy. Zwiększa to ryzyko wtórnych infekcji bakteryjnych.
| Grupa wiekowa | Typowe powikłania |
| Niemowlęta | Bezdechy, drgawki, zapalenie płuc, uszkodzenie mózgu |
| Dzieci | Zapalenie płuc, odwodnienie, krwawienia z nosa |
| Dorośli | Przepuklina, złamania żeber, zapalenie oskrzeli |
Kluczowe informacje o objawach i przebiegu krztuśca
Krztusiec to poważna choroba zakaźna, która rozwija się w trzech charakterystycznych fazach. Najważniejszym objawem są napady intensywnego kaszlu, często kończące się wymiotami i charakterystycznym świstem przypominającym "pianie koguta".
Największe zagrożenie krztusiec stanowi dla niemowląt i małych dzieci. U nich choroba może prowadzić do bezdechów, zapalenia płuc i uszkodzenia mózgu. Objawy krztuśca u dorosłych są zwykle łagodniejsze, ale choroba może trwać nawet 3 miesiące.
Kluczowe jest szybkie rozpoznanie choroby i rozpoczęcie leczenia. Wczesne objawy krztuśca łatwo pomylić z przeziębieniem, dlatego przy uporczywym kaszlu, nasilającym się w nocy, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.
