Ospa wietrzna to bardzo zaraźliwa choroba wirusowa. Wywołuje ją wirus Varicella-zoster (VZV). Najczęściej chorują na nią dzieci. Pierwsze objawy przypominają przeziębienie - pojawia się gorączka i złe samopoczucie. Po 1-2 dniach na ciele pojawia się charakterystyczna wysypka. Przechodzi ona przez różne fazy: od plamek, przez swędzące pęcherzyki, aż po strupki. Choroba jest zaraźliwa od początku objawów do momentu wyschnięcia wszystkich pęcherzyków.
Najważniejsze informacje:- Okres wylęgania trwa 10-21 dni
- Choroba szerzy się drogą kropelkową i przez kontakt z wysypką
- U dorosłych przebieg jest zwykle cięższy niż u dzieci
- Typowa wysypka przechodzi 4 fazy rozwoju
- Po przechorowaniu występuje trwała odporność
- Wirus może pozostać w organizmie i później wywołać półpasiec
- Możliwe są groźne powikłania, szczególnie u osób z obniżoną odpornością
- Leczenie skupia się głównie na łagodzeniu objawów
Co to jest ospa wietrzna i jak się przenosi?
Ospa wietrzna to wysoce zaraźliwa choroba wirusowa wywoływana przez wirusa Varicella-zoster. Przenosi się drogą kropelkową oraz przez bezpośredni kontakt ze zmianami skórnymi. Objawy ospy pojawiają się najczęściej u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym.
Wirus rozprzestrzenia się błyskawicznie w zamkniętych pomieszczeniach, szczególnie w przedszkolach i szkołach. Zaraźliwość rozpoczyna się już 1-2 dni przed wystąpieniem charakterystycznej wysypki. Jedna chora osoba może zarazić nawet 90% podatnych na infekcję osób ze swojego otoczenia.
Okres wylęgania choroby trwa od 10 do 21 dni. Średnio pierwsze symptomy pojawiają się po 14 dniach od kontaktu z chorym.
Kiedy pojawiają się pierwsze objawy ospy?
Pierwsze objawy ospy wietrznej przypominają przeziębienie. Pojawiają się one zwykle 24-48 godzin przed wystąpieniem wysypki. W tym czasie chory może nie wiedzieć, że ma ospę, ale już zaraża innych.
Charakterystyczne objawy ospy u dzieci rozwijają się stopniowo. Początek choroby sygnalizuje nagły wzrost temperatury ciała. Następnie dołączają inne dolegliwości, które mogą utrzymywać się przez kilka dni.
- Gorączka do 39°C
- Silny ból głowy
- Uczucie osłabienia
- Ogólne złe samopoczucie
Czytaj więcej: 7 najgroźniejszych objawów zapalenia płuc, które musisz rozpoznać szybko
Jak wygląda wysypka ospowa?
Pierwsza wysypka ospowa pojawia się najczęściej na tułowiu i twarzy. Zmiany skórne przechodzą przez 4 charakterystyczne fazy rozwoju. Nowe wykwity mogą pojawiać się falami przez 3-4 dni.
Wykwity jak wygląda ospa zmieniają swój wygląd w trakcie choroby. Początkowo są to czerwone plamki, które szybko przekształcają się w wypełnione płynem pęcherzyki. Ostatecznie powstają charakterystyczne strupki.
| Etap | Opis |
| Plamki | Czerwone, płaskie zmiany na skórze |
| Grudki | Wypukłe, zaczerwienione wykwity |
| Pęcherzyki | Wypełnione przezroczystym płynem |
| Strupki | Brązowe strupy po przyschnięciu pęcherzyków |
Świąd to jeden z najbardziej dokuczliwych objawów ospy wietrznej. Jest tak intensywny, że dzieci często nie mogą powstrzymać się od drapania.
Gdzie najczęściej pojawia się wysypka?
Zmiany skórne w ospie wietrznej mogą pojawić się na całym ciele. Wysypka rozwija się zazwyczaj od centrum ciała ku kończynom. Niektóre okolice są szczególnie narażone na pojawienie się wykwitów.
- Klatka piersiowa i brzuch
- Twarz i skóra głowy
- Plecy
- Kończyny górne i dolne
- Błony śluzowe jamy ustnej
Różnice w objawach ospy u dzieci i dorosłych
Ospa wietrzna u dorosłych ma zwykle cięższy przebieg. Dorośli częściej doświadczają wysokiej gorączki i silniejszego bólu mięśni. Wykwity skórne są liczniejsze i bardziej bolesne.
U dzieci choroba przebiega zwykle łagodniej. Mali pacjenci szybciej wracają do zdrowia. Rzadziej występują u nich poważne powikłania.
Różnice dotyczą także liczby wykwitów. U dorosłych może pojawić się nawet 1000 zmian skórnych. Dzieci mają ich zwykle 200-400.
| Objaw | Dzieci | Dorośli |
| Gorączka | Umiarkowana | Wysoka |
| Liczba wykwitów | 200-400 | 500-1000 |
| Czas trwania | 7-10 dni | 10-14 dni |
| Ryzyko powikłań | Niskie | Wysokie |
Możliwe powikłania ospy wietrznej
Powikłania ospy wietrznej występują stosunkowo rzadko. Najczęściej spotykane są nadkażenia bakteryjne skóry. Mogą one prowadzić do powstania blizn.
Do poważniejszych komplikacji należą zapalenie płuc i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Ryzyko ich wystąpienia jest wyższe u dorosłych. U kobiet w ciąży wirus może zagrozić rozwojowi płodu.
Szczególnie narażone na powikłania są osoby z obniżoną odpornością. Do tej grupy należą pacjenci onkologiczni i osoby przyjmujące leki immunosupresyjne.
Jak długo trwa choroba?
Ospa wietrzna trwa zwykle 7-10 dni u dzieci. U dorosłych okres choroby może wydłużyć się do 14 dni. Wszystko zależy od nasilenia objawów i stanu układu odpornościowego.
Okres najbardziej intensywnych objawów przypada na pierwsze 4-5 dni. Później stan chorego stopniowo się poprawia. Strupki odpadają po około 10 dniach.
Chory zaraża od 1-2 dni przed pojawieniem się wysypki. Okres zakaźności kończy się, gdy wszystkie wykwity przekształcą się w strupy.
Sposoby łagodzenia objawów ospy
Ospa wietrzna leczenie koncentruje się na łagodzeniu objawów. Podstawą jest stosowanie leków przeciwgorączkowych i przeciwświądowych. Ważne jest również częste przemywanie skóry naparem z rumianku.
Skuteczne są preparaty wysuszające wykwity, zawierające cynk lub taninę. Należy je delikatnie nakładać na zmiany skórne. W przypadku silnego świądu lekarz może przepisać leki przeciwhistaminowe.
Przeciwwskazane jest stosowanie maści i kremów natłuszczających. Mogą one zwiększyć ryzyko nadkażenia bakteryjnego. Nie wolno również stosować zasypek, które mogą zatkać pory skóry.
W czasie choroby kluczowa jest higiena osobista. Należy codziennie zmieniać pościel i bieliznę. Paznokcie powinny być krótko obcięte, aby zminimalizować uszkodzenia skóry podczas drapania.
Jak skutecznie rozpoznać i leczyć ospę wietrzną?
Ospa wietrzna to choroba, która najczęściej atakuje dzieci. Jej rozpoznanie jest możliwe dzięki charakterystycznym objawom - początkowo przypominającym przeziębienie, a następnie pojawiającej się wysypce ospowej. Okres inkubacji trwa od 10 do 21 dni.
Kluczowe jest wczesne rozpoznanie pierwszych objawów ospy, takich jak gorączka i złe samopoczucie. Wysypka przechodzi przez 4 fazy rozwoju: od plamek, przez grudki i pęcherzyki, aż po strupki. Świąd to jeden z najbardziej charakterystycznych i uciążliwych objawów.
Podczas gdy u dzieci choroba ma zwykle łagodny przebieg, ospa wietrzna u dorosłych może być znacznie poważniejsza. Leczenie koncentruje się głównie na łagodzeniu objawów poprzez stosowanie leków przeciwgorączkowych i preparatów zmniejszających świąd. W przypadku niepokojących objawów lub ryzyka powikłań, niezbędna jest konsultacja lekarska.
